Boginie zimy w różnych kulturach.
O czym przypomina nam Zimowa Matka?
Zima – czas, gdy świat zdaje się zamierać, otulony śnieżnym płaszczem i pozorną ciszą. Jednak czy rzeczywiście jest to okres stagnacji? W wielu kulturach zima była widziana jako moment regeneracji, oczyszczenia i przygotowania na nowe życie. W sercu tych przekonań tkwiła postać Zimowej Matki – bogini, która otaczała świat opieką, przynosiła równowagę i przypominała, że nawet w największym mroku kryje się nadzieja na odrodzenie.
Zimowa Matka to archetyp obecny w mitologiach różnych kultur. To nie tylko surowa władczyni chłodu, mrozu i śniegu, ale także – a może przede wszystkim - opiekunka, która czuwa nad cyklem życia i śmierci. W tradycjach jest jednocześnie siłą natury, która uczy pokory oraz łagodną matką, zachęcającą do refleksji i wewnętrznego oczyszczenia.
W kulturach starożytnych boginie zimy symbolizowały ochronę przed chaosem, oferowały bezpieczeństwo i przypominały o tym, że czas spoczynku i regeneracji jest niezbędny dla odrodzenia. Boginie zimy przynosiły lekcje, które były tak samo surowe, jak warunki zimowe, ale miały głęboki sens.
· Cailleach (Celtowie) – Starucha Zimy i opiekunka cyklu życia
Cailleach, celtycka bogini zimy, jest jedną z najbardziej intrygujących postaci w mitologii celtyckiej. Nazywana „Staruchą Zimy” lub „Cailleach Bheur”, była potężnym symbolem mądrości, surowości i sił natury. Jej zimowe panowanie było czasem introspekcji i powolnego wycofywania się ze świata zewnętrznego. Uczyła, że każda chwila, nawet ta trudna, ma swoje miejsce w kole życia. Cailleach nie tylko kontrolowała pogodę – wiatr, deszcz i śnieg były jej narzędziami – ale także opiekowała się cyklem życia i śmierci. Zima w jej panowaniu była czasem odpoczynku i momentem, w którym ludzie mieli zatrzymać się i wsłuchać w mądrość natury. Wierzono, że Cailleach formowała góry i jeziora, a jej ślad w krajobrazie można dostrzec w dzikich, lodowych krainach. Dla Celtów Cailleach była również strażniczką mądrości. Jako starucha była ucieleśnieniem doświadczenia, wiedzy i siły, która pochodzi z akceptacji zmienności życia.
Wiosną Cailleach oddawała władzę młodszym boginiom, co symbolizowało przejście z okresu stagnacji do odrodzenia. Jej historia uczyła akceptacji trudnych momentów w cyklu życia – każda pora roku i każda chwila miały swoje miejsce w naturalnym porządku rzeczy.
· Morana / Marzanna (Słowianie) bogini cyklu życia i przejścia
W słowiańskich wierzeniach Morana, znana w Polsce jako Marzanna, była boginią zimy i śmierci, ale także przejścia. Imię bogini Morana to nazwa pochodząca głównie z południowych i wschodnich terenów słowiańskich, takich jak Czechy, dzisiejsza Słowacja i Rosja. Imię może wywodzić się od słowa „mara” (co oznacza upiór lub duch) lub „śmierć”. Symbolizowała zimę, śmierć i przemijanie. Bogini ta była nazywana Marzanną w Polsce i na zachodnich terenach słowiańskich. Imię jej wywodzi się prawdopodobnie od słów „mróz”, „marznąć”lub „marzec”, co wskazuje na jej związek z zimą i końcem tego okresu. Bogini ta była związana z cyklami natury, zwłaszcza zimą jako czasem stagnacji i śmierci, a także wiosną jako okresem odrodzenia. Marzanna/Morana była uosobieniem cyklu życia i śmierci. Jako bogini zimy przypominała, że czas mroku i stagnacji jest nieodzowną częścią życia, ale zawsze prowadzi do odnowy. Jak wiele słowiańskich bogiń, Morana/Marzanna miała podwójną naturę – z jednej strony była groźna i kojarzona z końcem, z drugiej – niezbędna do odrodzenia nowego życia. Najbardziej znanym rytuałem jest topienie Marzanny, które w Polsce przetrwało do dziś jako wiosenna tradycja. Rytuał ten polegał na wykonaniu kukły (symbolizującej boginię) z materiałów takich jak słoma, ubranie jej w białe lub kolorowe szaty, a następnie rytualnym wyniesieniu jej poza wieś i wrzuceniu do wody (lub czasami spalenie). Był to symboliczne pożegnanie zimy i śmierci oraz powitanie wiosny i nowego życia. Jej zniszczenie w rytuale miało symbolizować śmierć starego i narodziny nowego.
· Skadi (Nordycka mitologia) niezależna bogini śniegu i lodu
Skadi, władczyni śniegu i gór, była jedną z najpotężniejszych postaci nordyckiej mitologii. Była nie tylko boginią zimy, ale także gigantką – jej związek z dziką przyrodą uczynił ją symbolem niezależności, hartu ducha i determinacji. Jej związek z surowością natury uczył ludzi, jak znaleźć harmonię nawet w trudnych warunkach. Według legend, Skadi wybrała życie w górach, odrzucając komfort i ciepło. To właśnie tam, wśród lodowatych szczytów, odnajdywała swoją siłę i harmonię. Jej historia jest często interpretowana jako przypomnienie, że trudności i izolacja mogą być źródłem mocy, a harmonię można znaleźć nawet w najcięższych warunkach. Skadi była również związana z łowiectwem i nartami, co czyniło ją boginią bliską codziennemu życiu nordyckich społeczności. Jej niezależność i odwaga inspirowały kobiety do działania na własnych warunkach, nawet w patriarchalnym świecie. Jednym z najbardziej znanych mitów o Skadi jest jej małżeństwo z Njörðrem, bogiem morza. Ich związek symbolizował próbę połączenia przeciwieństw – Skadi kochała góry, a Njörðr morze. Mimo wzajemnego szacunku ich różnice były zbyt wielkie, by mogli żyć razem. Ta opowieść przypomina, że czasami harmonia z innymi wymaga kompromisów, ale nie zawsze oznacza porzucenie tego, co dla nas ważne.
· Died Moroz i Snieguroczka (Rosja) hojność w mroźnej krainie
Died Moroz (Dziadek Mróz) i jego wnuczka Snieguroczka są postaciami z rosyjskiego folkloru, które wciąż odgrywają ważną rolę w zimowych obchodach. Choć Died Moroz pierwotnie był groźnym duchem mrozu, z czasem ewoluował w łagodniejszą, bardziej przyjazną postać, która przynosiła prezenty i radość dzieciom. Died Moroz jest symbolem surowości zimy, ale także jej piękna i magii. Zasiadając na saniach ciągniętych przez konie, przemierza śnieżne równiny, roznosząc szczęście i hojność. Jest uosobieniem zimowej równowagi – mrozu, który jest jednocześnie ochroną i wyzwaniem.
Snieguroczka, jego wnuczka, to urocza dziewczyna stworzona z lodu i śniegu. Jej historia różni się w zależności od wersji, ale często pojawia się jako pomocnica Dieda Moroza, przynosząca dzieciom prezenty i wnosząca radość do zimowych dni. W niektórych opowieściach Sneguroczka jest symbolem czystości i delikatności natury, ale także ulotności – topnieje, gdy zbliża się wiosna. Postacie te przypominają, że nawet w najcięższym mrozie możemy znaleźć ciepło rodzinnych więzi, hojność serca i magię wspólnego świętowania. Ich obecność w rosyjskiej tradycji to dowód na to, że zima jest nie tylko czasem chłodu, ale także radości i obfitości.
Agnieszka Wykrota – Przysiwek
CEO Neurocoaching Institute of Knowledge, Neurocoach, Trainer Instructor IANLP, Coach ICI, NLP Master IANLP i IN, Certyfikowana Hipnoterapeutka – Master Hipnozy, Trenerka EFT i Cellular EFT, Mistrzyni Reiki i Angel Reiki, Certyfikowana Nauczycielka Soul Body Fusion®, Radiestetka
Fot. własne
xxx
17.12.2024, 09:09
Comments